Диагностика және емдеу шаралары

Аллергия диагностикасы

Әр түрлі заттарға аллергия көбінесе бірдей белгілермен көрінеді. Кейде аллергияның себебін арнайы аллергологиялық тесттердің көмегінсіз анықтау өте қиын. Аллергияны диагностикалаудың көптеген әдістері бар:

Тері скарификациялық сынамалары

Аллергияны диагностикалаудың дәстүрлі әдісі  аллергологиялық сынамаларды қою әдісі болып табылады. Стерильді скарификатормен сызат жасайды және диагностикалық аллергеннің тамшысын қолданады. 20 минуттан кейін нәтижелерді бағалауға болады. Егер аллергенді қолдану орнында ісіну немесе қызару пайда болса, онда сынақ оң деп саналады. Бір зерттеу барысында 15-20 сынама бағалануы мүмкін. Тозаң аллергендерімен сынама жасау шөптердің гүлдену кезеңінен тыс (қазан-наурыз) кезде мүмкін болады.

IgE спецификалық антиденелерін зерттеу

IgE жалпы деңгейінің жоғарылауы аллергиялық аурулардың, сондай-ақ басқа патологиялық жағдайлардың болуын көрсетуі мүмкін. Бұл зерттеу әдісі аурудың аллергиялық сипатын растау үшін скринингтік тест ретінде қолданылады.

«Себепші аллергенді» диагностикалау үшін клиникалық реакцияға емес, аллергендерге жауап ретінде өндірілетін спецификалық IgE анықталады (аллергиялық реакция симптомдарының көрінісі). Егер пациенттің қан сарысуы қандай да бір аллергенмен реакция берсе, онда оның құрамында аллергиялық реакциялардың дамуына жауап беретін IgE-антиденелері бар.

Провокациялық тесттер

IgE-де теріні тестілеу және қан анализі белгілі бір адамда аллергиялық реакциялар тудыруы мүмкін аллергендерді көрсетеді. Егер тері сынамалары мен қан сынақтарынан кейін диагноз түсініксіз болып қалса, дәрігер провокациялық тесттерді тағайындай алады. Мұндай зерттеулер қатаң көрсеткіштер бойынша аллергологиялық стационарларда жүргізіледі. Тесттер кезінде мұрынға, тіл астына немесе тікелей бронхқа аллергеннің аз мөлшері енгізіледі, ал біраз уақыттан кейін реакция бағаланады. Мұндай зерттеу науқаста қатты аллергиялық реакция тудыруы мүмкін, сондықтан жедел медициналық көмек көрсете алатын дәрігердің қатысуымен жүргізілуі керек.

 

Элиминациялық тесттер

Егер аллергенмен байланыс тұрақты болса, онда белгілі бір аллергеннің аллергияның клиникалық көріністерін тудыратынын растау үшін элиминациялық тесттер қолданылады. Элиминация - бұл аллергенді жою. Элиминациялық тесттің әдеттегі мысалы – элиминациялық диета. Бұл диагностикалық әдіс, ол болжамды аллергенді өнімді рационнан толығымен шығарудан тұрады. Егер өнімді тоқтатқаннан кейін 7-14 күн ішінде аурудың айқын жақсаруы байқалса, онда бұл өнімді аллергияның себебі деп айтуға болады.

 

Аллергияны емдеу әдістері

Аса жоғары сезімталдықты емдеудің негіздері мен принциптеріне мыналар жатады:

• Аллергенмен байланысты жою;
• Дәрі-дәрмекпен емдеу әдістері;
• Аллергенге тән иммунотерапия;

Аллергенмен байланысты жою

Аллергенмен байланысты жою - бұл емдеу әдісі ғана емес, сонымен қатар аллергия профилактикасы. Дене тітіркендіргіш заттармен неғұрлым аз байланысса, антиденелер соғұрлым аз бөлінеді. Осыдан жалпы қабыну реакциясы азаяды және аурудың симптомдары біртіндеп жоғалады. Заттардың қайсысы организмнің жоғары реакциясын тудыратынын анықтау үшін аллерголог дәрігер арнайы аллергологиялық тесттер жүргізеді. Мұндай әдістерсіз аллергияның себебін анықтау мүмкін емес. 

 

Дәрі-дәрмекпен емдеу

Аллергиялық реакцияларды дәрі-дәрмекпен емдеу аурудың симптомдарын азайтуға бағытталған дәрі-дәрмектердің әртүрлі топтарын қолдануды қамтиды. Бұл препараттар аурудың қосалқы механизмдерінің біріне немесе оның жеке симптомдарына әсер етеді. Олар тек асқыну кезеңінде қолданылады. Алайда, осы топтың препараттарын қабылдауды тоқтатқаннан кейін аурудың симптомдары жылдам қалпына келеді.

 

Аллерген-спецификалық иммунотерапия

Аллерген-спецификалық иммунотерапия аллергиялық ауруларды емдеуде ерекше орын алады. Әдістің мәні - ұзақ уақыт бойы біртіндеп арттырылып келе жатқан дозасы бар «себепші» аллергеннің экстрактісін пациенттің денесіне енгізу болып табылады. Бұл жағдайда организмнің осы аллергенге иммундық жауабын түзету керек болады.  

Соңғы жылдары инъекциялық терапияны төмендету есебінен сублингвальді терапияны жиі қолдану жағына АСИТ (аллерген-спецификалық иммунотерапия) әдістемесінің өзгеруінің айқын үрдісі байқалды. Таблетка түріндегі аллергендерді қабылдау әдістері сыналды және ұсынылды. Көптеген елдерде дәрігерлер мен пациенттер сублингвальді  терапияның артықшылықтарын, оның жоғары тиімділігі мен қолданудың ыңғайлылығын бағалады.

Сондай-ақ, поллинозды емдеуде аймақтық тәсіл дұрыс екенін атап өткен жөн. Аллергендер бір климато-географиялық аймақта өсіп-өнген шикізаттан дайындалған,  басқа аймақтардың халқы үшін онша тән емес болып табылады

Өсімдіктердің бірдей түрлерінің гүлшоғырлары мен тозаңдарының антигендік құрамындағы айырмашылықтар диагноз кезінде дәлсіздіктерге және тиісінше емдеудің теріс нәтижелеріне әкелуі мүмкін. Аллерген «себебіне» дұрыс диагноз қойғанның өзінде, импортталған аллергендермен емдеу аймақтық (жергілікті) аллергендерді қолданумен салыстырғанда күтілетін оң нәтиже бермеуі мүмкін.